“Zmiana zaczyna się tutaj” – pod tym hasłem odbył się w Gdańsku 44. Zjazd Nowej Hanzy. Były to cztery dni (13 – 16 czerwca 2024) nie tylko intensywne dla gości i władz Gdańska, ale także dla każdego, kto tylko był otwarty na spotkanie reprezentantów miast – małych i dużych, znanych i nieznanych – które do nas zawitały, z wielu krajów Europy. Oto podsumowanie gdansk.pl tego wyjątkowego wydarzenia.
Gdańsk po 27 latach przerwy po raz drugi był gospodarzem zjazdu Nowej Hanzy, jednej z największych na świecie organizacji łączącej miasta. Tegoroczny, 44. Zjazd odbywał się przez cztery dni, od 13 do 16 czerwca 2024 roku. Do Gdańska przyjechali goście z 84 miast, z 14 krajów Europy, dzięki czemu Gdańsk był jeszcze bardziej międzynarodowy niż zazwyczaj w sezonie. Co wydarzyło się przez te cztery intensywnie dni?
Czwartek – witaj Gdańsku, witajcie goście
“Hanzeaci” powitali się z mieszkańcami podczas barwnej Wielkiej Parady Miast, która przeszła Drogą Królewską w czwartek, 13 czerwca, do mety przy Fontannie Neptuna, gdzie gospodarze Zjazdu – prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz i przewodniczący Związku Hanzy burmistrz Lubeki Jan Lindenau – oficjalnie otworzyli wydarzenie.
Oboje podkreślali, że dziedzictwo kulturowe miast hanzeatyckich to dziś znacznie więcej niż pamięć o dawnym, średniowiecznym związku. Burmistrz mówił o wadze wartości łączących miasta skupione w Hanzie w świetle wojny w Ukrainie, której końca obecnie nie widać. Prezydent Dulkiewicz wskazując na hasło 44. Zjazdu – “Zmiana zaczyna się tutaj”, zapowiadała pierwszy w historii tych zjazdów, Szczyt Burmistrzów, który odbył się kolejnego dnia.
Jeszcze przed paradą w Gdańskim Teatrze Szekspirowskim odbył się Wieczór Gdański, czyli tradycyjne, oficjalne powitanie delegacji przez władze miasta – gospodarza Zjazdu. Choć pogoda nie rozpieszczała, udało się otworzyć dach nad salą teatralną, co zawsze robi duże wrażenie.
Piątek – gospodarka, kultura, przyszłość i jarmark
Obfitujący w wydarzenia piątek rozpoczął się od Forum Gospodarczego w Centrum Wystawienniczo – Kongresowym AMBEREXPO. W przemówieniu otwierającym wydarzenie Piotr Kryszewski – zastępca prezydenta Gdańska, zaznaczył, że Związek Hanzy jest organizacją o aspiracjach i możliwościach na skalę europejską. Mówił też o realnej perspektywie przyjęcia do Związku miast ukraińskich, które były częścią dawnej Hanzy, co mogłoby im pomóc w procesie odbudowy i wesprzeć ukraińskie wysiłki na drodze do przystąpienia do UE.
Podczas forum odbyły się cztery panele dyskusyjne, w których uczestniczyli przedstawiciele m. in.: Northvolt Polska, Politechnika Gdańska, Baltic Hub, Polpharma Biogics Inkubator Starter, Interizon, Boeing, Baltic Towers, Ad Astra, POLSA i BlueDot Solutions, Zarząd Morskiego Portu Gdańsk.
Ważnym wątkiem Nowej Hanzy jest turystyka i poznawanie tradycji poszczególnych miast w niej skupionych. Otwarty w piątek przed południem i trwający do końca Zjazdu, tradycyjny Jarmark Hanzeatycki dał miastom możliwość zaprezentowania tego, co mają najlepsze: w kulturze, sztuce, historii, przyrodzie i kulinariach.
Przez cały czas trwania Jarmarku, na Targu Węglowym funkcjonowała scena muzyczna, na które prezentowały się zespoły (od orkiestr dętych po kapele rockowe) z miast goszczących w Gdańsku. Jak na hanzeatycką imprezę przystało, nie mogło zabraknąć szant – tych można było posłuchać na Ołowiance, na scenie ulokowanej przy napisie GDAŃSK.
W Teatrze Szekspirowskim odbyło się spotkanie przedstawicieli sektora kultury z miast hanzeatyckich. Wydarzenie, zorganizowane po raz pierwszy w historii Nowej Hanzy, zostało zatytułowane „Partnerstwa dla kultury” / “(Hansa) Partnerships for culture”.
Dyskutowano na temat zagadnień kluczowych dla rozwoju sektora kultury: o partnerstwie, finansowaniu i dobrych praktykach.
W tym samym czasie, w Muzeum II Wojny Światowej obradował Hanzeatycki Szczyt Burmistrzów – druga nowość gdańskiego Zjazdu. Ponad 50 burmistrzów i prezydentów rozmawiało (w formule stolikowych dyskusji w małych grupach) o problemach istotnych dla właściwie każdego miasta w Europie: transporcie publicznym, starzejącym się społeczeństwie, konieczności adaptacji do zmian klimatu, dziedzictwie Hanzy i aspiracjach młodego pokolenia oraz o społeczeństwie obywatelskim.
Rozmowy zakończyły się sformułowaniem 10-punktowego manifestu burmistrzów, który został przyjęty przez Zgromadzenie Delegatów Związku Hanzy obradujące dzień później.
Do tradycji Zjazdów Hanzy należy Wieczór Lubeki, organizowany przez burmistrza Lubeki, która od powstania związku miast w 1980 roku przewodniczy Nowej Hanzie. W Gdańsku to networkingowe wydarzenie dla uczestników Zjazdu odbyło się w Teatrze Wybrzeże.
Sobota – Bakalie, nabrzeże Hanzy i koncert organowy
Tego dnia Jarmark Hanzeatycki zyskał towarzystwo, czyli letnią edycję Targów Bakalie, skupiających pomorskie marki i projektantów. Obie imprezy trwały zgodnie jeszcze do godzin popołudniowych następnego dnia.
Kluczowym dla Związku Hanzy wydarzeniem jest Zgromadzenie Delegatów, do którego wszystkie miasta członkowskie wysyłają swoich przedstawicieli i które organizowane jest raz do roku, podczas Zjazdu. Obrady Zgromadzenia odbyły się w Centrum Św. Jana Nadbałtyckiego Centrum Kultury.
Rozmawiano m.in.: o sprawach organizacyjnych, przyszłości Związku, wspólnych projektach i kolejnych edycjach Zjazdu (edycja 2025 odbędzie się w szwedzkim Visby, w 2026 – w Stargardzie).
Tego samego dnia odbyła się uroczystość nadania imienia Hanzy jednemu z nabrzeży Wyspy Spichrzów. Tablicę odsłoniła grupa radnych Miasta Gdańska z klubu Koalicji Obywatelskiej, który był inicjatorem uczczenia Hanzy w przestrzeni miasta.
Popołudnie należało do gdańskich kompozytorów muzyki organowej, których dzieła na wielkich organach w kościele Św. Trójcy zagrał prof. Andrzej Szadejko z towarzyszeniem Goldberg Baroque Ensemble. Tytuł koncertu: “Gdańsk Kingdom of Music Sacrum et profanum”.
Kultura, rozrywka, historia
Po 44. Zjeździe Hanzy na jakiś czas pozostaną nam jeszcze dwie wystawy do oglądania. W Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia otwarto ekspozycję Made in Hansa – 18. edycja przeglądu HANSEartWORKS. Wystawa prezentuje twórczość artystów z miast członkowskich Nowej Hanzy, a prezentowane prace zostały specjalnie stworzone na jej potrzeby i wybrane w dwuetapowym konkursie.
W Ratuszu Głównego Miasta, oddziale Muzeum Gdańska, oglądać można wystawę “Mamy wiatr do żeglowania. Związki Gdańska z Hanzą w XIV ‒ XVI wieku ”, która pokazuje historię Gdańska w kontekście jego roli w Lidze Hanzeatyckiej.
Specjalnie na 44. Zjazd Hanzy Gdańska Organizacja Turystyczna wydała grę Hansa Guilds (Gildie Hanzy). To gra rywalizacyjna, w której uczestnicy wcielają się w kupców prowadzących domy kupieckie na obszarze Ligi Hanzeatyckiej w XV wieku. Podczas rozgrywki gracze zarządzają wozem i statkiem, dostarczają towary do określonych miast, stawiają kantory, wykupują licencje na rozwój działalności handlowej.
Graj jest dostępna zarówno w wersji planszowej (dostępna w punktach informacji turystycznej GOT), jak i jako gra miejska uruchomiona w czasie Zjazdu. Wystarczy smartfon i bezpłatna aplikacja Questy Visit Gdansk, dostępna na Android i iOS.
Niedziela – żegnaj Gdańsku, do zobaczenia w Visby
Ostatni dzień Zjazdu to przede wszystkim symboliczne wydarzenie w Zespole Przedbramia – po 83 latach trzy dzwony kościelne, odlane w Gdańsku w XVIII wieku, wróciły do swojego macierzystego miasta, z którego zostały wywiezione do Lubeki. Na razie, do października br., dzwony można podziwiać na dziedzińcu Katowni (Zespołu Przedbramia).
Po uroczystości, w Bazylice Najświętszej Maryi Panny odbyła się modlitwa międzywyznaniowa, a zaraz po niej katolicka msza święta pod przewodnictwem metropolity gdańskiego abp. Tadeusza Wojdy. Oprawę muzyczną zapewniła Capella Gedanensis.
A później – została już tylko Mała Parada Miast, która znów przedefilowała przez Drogę Królewską pod scenę u stóp Fontanny Neptuna. Tym razem w skromniejszej oprawie, niż Wielka Parada Miast inaugurująca Zjazd.
Ceremonia zamknięcia dla Gdańska, była symbolicznie ceremonią otwarcia dla Visby – miasta gospodarza kolejnego, 45. Zjazdu Nowej Hanzy, który odbędzie się za rok.
Inger Harlevi, przewodnicząca Rady Regionu Gotlandia, nie kryła wzruszenia, odbierając flagę Hanzy z rąk Jana Lindenaua, burmistrza Lubeki i przewodniczącego Związku Hanzy, który powiedział:
Jestem pewien, że dla wielu “hanzeatów” i “hanzeatek” nie będą to ostatnie odwiedziny w Gdańsku. Dziś wracamy już do swoich miast, ale zabierzemy ze sobą z Gdańska doświadczenie otwartości na świat i ducha solidarności, który będzie nam przyświecał także podczas przyszłorocznego zjazdu w Visby. Dziękuję wszystkim, którzy przyczynili się do organizacji Zjazdu w Gdańsku.
autorka: Izabela Biała izabela.biala@gdansk.pl
