Wolność i prawa obywatelskie w Gdańsku będziemy świętować bogatym programem trzydniowych wydarzeń, 2–4 czerwca. Zaproszenie jest otwarte dla wszystkich, udział w większości wydarzeń jest bezpłatny. W programie m.in. koncert najlepszych polskich artystów, debaty o przeszłości i przyszłości nie tylko przy okrągłym stole, spotkania z bohaterami ostatnich dziesięcioleci, seminaria i konferencje.

– Ostatnie społeczne i polityczne wydarzenia, które obserwujemy, nie tylko w Polsce, pokazują, że prawa obywatelskie, demokracja, samorządność, wolność i praworządność są wartościami, o które trzeba dbać w sposób szczególny. Dlatego charakter naszego święta to nie tylko upamiętnianie rocznicy pierwszych częściowo wolnych wyborów. Z jednej strony przypominamy o tej dacie, ale chcemy także poddać refleksji kondycję dzisiejszej obywatelskości i nas jako społeczeństwa – mówi Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska.

Święto Wolności i Praw Obywatelskich obchodzone jest w rocznicę wyborów 4 czerwca 1989 roku – pierwszych po II wojnie światowej częściowo wolnych wyborów do Sejmu i całkowicie wolnych do Senatu. W konsekwencji ówczesnego głosowania komuniści musieli podzielić się władzą, a demokratyzacja państwa stała się faktem. Wydarzenie ma charakter obywatelski, do Gdańska zjeżdżają organizacje pozarządowe z całej Polski.

2 czerwca, piątek

Głównym centrum wydarzeń będzie miejsce narodzin Solidarności – tereny postoczniowe.

Na początek Forum Idei i Praktyki | Solidarni w Rozwoju. Wydarzenie adresowane jest do wszystkich, którzy pracują z ludźmi i dla ludzi, zarówno w obszarze publicznym, jak i pozarządowym. Hasło wywoławcze debat i seminariów brzmi: Energia społeczna pokoleń. Początek 2 czerwca w samo południe – w audytorium Europejskiego Centrum Solidarności. Forum potrwa do godz. 18.00. Wstęp wolny.

Wieczorem zaplanowano koncert pod hasłem: Pokolenia wolności. Muzycy różnych generacji będą śpiewać o Polsce, wolności, nas samych. Wśród wykonawców m.in. Kayah, Varius Manx i Kasia Stankiewicz, Doda, Michał Szpak, Big Cyc, Kamil Bednarek, LemON, Lombard czy Voo Voo. Bramy wejściowe na plac Zebrań Ludowych zostaną otwarte o godz. 19. Koncert rozpocznie się pół godziny później. Wstęp wolny.

3 czerwca, sobota

W samo południe na Drodze do Wolności przy wejściu głównym do ECS rozpocznie się akcja profrekwencyjna pod hasłem – Nie śpij, bo Cię przegłosują. Intencją jest zachęcenie wszystkich obywatelek i obywateli do wzięcia udziału w jesiennych wyborach parlamentarnych. Co ciekawe, hasło pochodzi z 1989 roku i poprowadziło do zwycięstwa demokratycznych kandydatów na posłów i senatorów.

3 i 4 czerwca, sobota – niedziela

W sobotę i niedzielę warto przybyć na tereny postoczniowe. Na Drodze do Wolności, placu Porozumienia Gdańskiego (obok dawnego budynku dyrekcji) i na terenie dawnej stołówki realizowany będzie bardzo bogaty program wydarzeń przygotowany przez organizacje pozarządowe. W tym roku do Gdańska przybędzie 150 organizacji pozarządowych, ruchów obywatelskich i grup nieformalnych z całej Polski, m.in. Łodzi, Krakowa, Warszawy, Iławy, Kwidzyna, Leszna i oczywiście Gdańska. Dołączyć może każdy. Aktywiści spotykają się z obywatelkami i obywatelami indywidualnie, a także podczas publicznych debat, warsztatów i prelekcji. Doświadczeniem poprzednich lat, tam będzie dochodzić do wymiany doświadczeń, prezentacji inicjatyw społecznych i obywatelskich realizowanych w Polsce i za granicą, zawiązywania partnerstw i uruchamiania nowych inicjatyw.

– W tym roku spotykamy się pod hasłem Pokoleń Wolności. Chcemy przyjrzeć się różnym problemom i zjawiskom społecznym z perspektywy czterech dekad. Trzech, które już upłynęły i czwartej, którą piszemy teraz wszyscy razem – mówi Jacek Bendykowski, prezes Fundacji Gdańskiej.

7 głównych rozmów zostanie poświęconych – Pokoleniom wolności. Zaproszeni goście mają dyskutować o 34 latach, podczas których Polska i życie obywateli niezwykle się zmieniło – tematach tabu, lękach, rozrywce, serialach. Udział w debatach wezmą m.in. Elżbieta Zapendowska, Daniel Qczaj, Piotr Cyrwus, Andrzej Wrona czy Zygmunt Chajzer.

Strefa Społeczna 3 czerwca będzie otwarta w godz. 11.00–22.00, a 4 czerwca w godz. 11.00–17.30.

W tych dniach warto odwiedzić również Forum Partycypacji Społecznej, czyli stoiska jednostek miejskich i wydziałów Urzędu Miejskiego w Gdańsku. Tam będzie można dowiedzieć się o możliwościach uczestniczenia w działaniach miasta, prowadzonych programach, pracy poszczególnych wydziałów i jednostek oraz podzielić się swoimi uwagami i spostrzeżeniami. Forum, inicjatywa Fundacji RC, zostanie zlokalizowane na terenie dawnej stołówki stoczniowej, w nowo zaaranżowanej przez Fundację Gdańską przestrzeni przy historycznej stoczniowej Bramie nr 2. Czynne będzie 3 i 4 czerwca w godz. 10.00–15.00. Wstęp wolny.

Te dwa dni wypełni program wydarzeń realizowanych w Europejskim Centrum Solidarności. Po wystawie stałej będą oprowadzać szlakiem wspomnień uczestnicy i świadkowie wyborów 4 czerwca. Przyjazd zapowiedziało ponad 100 młodych parlamentarzystek i parlamentarzystów z całej Polski, można dołączyć do otwartych obrad Parlamentu Młodych RP. W ogrodzie zimowym zaplanowano kilka debat przy okrągłym stole. Będą spotkania z prof. Adamem Strzemboszem, pierwszym prezesem Sądu Najwyższego i przewodniczącym Trybunału Stanu oraz z prezydentem Aleksandrem Kwaśniewskim. Można wziąć udział w seminarium dotyczącym integracji migrantów czy w otwartej konferencji – Moda w PRL. Zarówno 3, jak i 4 czerwca bilet na wystawę stałą i wystawę czasową STOCZNIA będzie można kupić w promocyjnej cenie 10 zł. Informacje i bilety na stronie Europejskiego Centrum Solidarności.

Szczegółowy program godzinowy Święta Wolności i Praw Obywatelskich dostępny jest na stronie poświęconej obchodom 4 czerwca.

Początek czerwca kojarzy się z rocznicą pierwszych częściowo wolnych wyborów od czasów II wojny światowej. W weekend 2-4 czerwca po raz piąty odbędzie się w Gdańsku Święto Wolności i Praw Obywatelskich. Rozpoczęły się zapisy online dla organizacji pozarządowych i grup nieformalnych chcących stać się częścią Strefy Społecznej.

Wybory 1989 roku zapoczątkowały proces transformacji ustrojowej kraju z systemu komunistycznego do demokracji parlamentarnej. W Gdańsku od 2019 roku ten dzień obchodzony jest w szczególny sposób. Corocznie, w miejscu narodzin związku zawodowego NSZZ „Solidarność,” organizowane są wydarzenia, których celem jest debata obywateli, organizacji pozarządowych i przedstawicieli władz.

– Święto Wolności i Praw Obywatelskich w Gdańsku organizujemy już po raz piąty. Bez uczestników i bez organizacji pozarządowych, które zapraszamy do składania swoich pomysłów na program, i ich aktywnego uczestnictwa w wydarzeniach nie byłoby to możliwe. Wybory 4 czerwca 1989 pokazały, jaka siła tkwi w obywatelach, zarówno w sensie politycznym, jak i w sensie obywatelskości. Dzisiaj tę obywatelskość utożsamiają formalne i nieformalne organizacje pozarządowe. Reprezentują przejawy aktywności na polach, które dotykają nas każdego dnia. Są to działania związane m.in. z prawami człowieka, ekologią czy edukacją. Zapraszamy do współtworzenia Święta Wolności i Praw Obywatelskich – mówi Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska.

W tegorocznych wyborach parlamentarnych po raz pierwszy wezmą udział osoby, które urodziły się w Polsce obecnej w strukturach Unii Europejskiej. Także w tym roku, w rocznicę częściowo wolnych wyborów parlamentarnych z czerwca 1989 roku, Gdańsk będzie gospodarzem spotkania organizacji pozarządowych i grup nieformalnych, które uczestniczą w tworzeniu społeczeństwa obywatelskiego.

– Trudno sobie dziś wyobrazić nasze publiczne życie bez organizacji społecznych, a wtedy w ‘89 roku wcale nie było to takie oczywiste. Dlatego tak ważny jest ich głos i obecność tu, w Gdańsku. Istotny jest także ich udział w debatach, podczas których chcemy rozmawiać o tym, co nie funkcjonuje i jaki mają pomysł na to, jak to naprawić. Ważne jest, żebyśmy współtworzyli instytucje publiczne, instytucje prywatne, instytucje społeczne – mówi Patrycja Medowska, zastępczyni dyrektora Europejskiego Centrum Solidarności.

Od piątku 2 czerwca do niedzieli 4 czerwca 2023 w „Strefie Społecznej” odbywać się będą dostępne dla mieszkańców Gdańska i turystów warsztaty i debaty. Strefa Społeczna to jeden z elementów szerszego programu Święta Wolności i Praw Obywatelskich organizowanych przez miasto Gdańsk, Europejskie Centrum Solidarności i Fundację Gdańską.

– Jak co roku, przy okazji Święta Wolności i Praw Obywatelskich, organizujemy strefę społeczną. Jednocześnie wracamy do dobrej tradycji roku 2019, czyli jej powiększenia. W tym roku przygotowujemy miejsce dla 200 organizacji pozarządowych i ruchów nieformalnych. Zapraszamy wszystkie NGO-sy z Pomorza i całej Polski do współuczestniczenia i współtworzenia tego wydarzenia. Co ważne, tegoroczne obchody rozpoczynamy świętem „Solidarni w rozwoju”. Chcemy, by tych kilkuset działaczy pozarządowych włączyło się w działania kongresu, dlatego wszyscy ci, którzy znajdą miejsce w naszej strefie, będą mogli być gośćmi kongresu „Solidarni w rozwoju” – mówi Jacek Bendykowski, prezes Fundacji Gdańskiej.

Jak co roku, organizacje pozarządowe tworzące Strefę Społeczną otrzymają grant ułatwiający im pokrycie kosztów zrealizowania własnego programu. W tym roku, z uwagi na trzydniowe wydarzenie, dofinansowanie wyniesie 2500 zł. Szczegóły dotyczące Strefy Społecznej i formularz zgłoszeniowy dostępne są na stronie Święta Wolności i Praw Obywatelskich.